Ελαία χαλκή

"Ιδού, ανακέκλημαι τον Μπετσελεήλ, και ενέπλησα αυτόν πνεύμα θείας σοφίας, εργάζεσθαι τον χαλκόν, εργάζεσθαι κατα πάντα τα έργα" (Έξοδος, 21/2-6). Ίσως κάτι τέτοιο να έγινε και με τον Άγγελο τον Παναγιωτίδη μιας και αυτοδίδακτος...
Στην Ελληνική Θρησκεία μάλιστα, το πράγμα θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον : Εκεί (Πλάτωνος, Πρωταγόρας, 321c) εκτός απ’την "έντεχνον σοφίαν", ο άνθρωπος θα ελάμβανε εκ θεού και το Πυρ. Και καταλαβαίνετε τί κάνει η συνάντηση του χαλκού (κι άλλων μετάλλων) με τη φωτιά (ή το οξυγόνο) στα χέρια του Παναγιωτίδη : Σχήματα κυματερά, υποχρωστικά ξελογιάσματα, πατίνες – μάτι να ‘χεις και καρδιά ανοιχτή για να αγάλλεσαι με τούτα τα "δέντρα" (έτσι λένε οι Μεγαρίτες τα ελαιόδεντρα).
Περιδιαβάζεις λοιπόν στους κλώνους (προπάντων μη βιαστείς), χώνεις το βλέμμα σου στο δάσος των μίσχων, ψάχνεις τα νεύρα των φύλλων (κι ίσως κάπου στον κορμό να βγεί και καμμιά στάλα ληόδακρυ) κι ωστόσο κάτι ακόμα δε λέει να φανεί. Ξάφνου, ιδού κι ο οργασμός του καρπού, η ελιά η ίδια! Εδώ, οι πουριτανοί τεχνοκριτικοί θα σου απαγορεύσουν να κάνεις σάλιο αν πάει ο νούς σου στις θρούμπες, στις κολυμπιστές, στις τσακιστές και θα ‘χουν ίσως δίκιο δίοτι θα χάσεις την αισθητική αφαίρεση.

Πάντως, εάν βρεθείτε σ’αυτόν τον πειρασμό, ξορκίστε τον με τα αντίστοιχα αρχαία ονόματα «ισχάδες» , «νηκτρίδες» και «θλασταί» – όλο το λεξιστάσιο μιας ανθρωπότητας που δεν αλλάζει, τρείς χιλιάδες χρόνια τώρα. Τέτοιο είναι το έμμονο σύμβολο που διάλεξε και δουλεύει συνέχεια ο Παναγιωτίδης...
Και δουλεύει με δεξιοτεχνεία ολοφάνερη. Μάστορας είναι δυνατός (κι ο Ήφαιστος ας τον προστατεύει απ’τα ίδια τα χαρίσματά του). Γιατί, τότε, εμμένει στην λιτότητά;
Γιατί συνέχεια η εληά και η ελιά; Ρωτείστε τα ίδια και τον Φίλιπ Γκλάς «γιατί ο μινιμαλισμός στη μουσική του», ρωτείστε και τους βυζαντινούς ζωγράφους ίσως. Λένε λοιπόν ότι αυτή η ρυθμική «επανά-ληψη», αυτό το ξαναδούλεμα
της ίδιας φόρμας (που παύοντας να είναι ίδια ελευθερώνεται από τον εαυτό της), καθαιρεί την αισθητική γλώσσα, κι έτσι, ανάμεσα απ’τον κάνναβο της εξωτερικής ομοιομορφίας διηθούνται προς τα έξω εκφραστικά επιτεύγματα λεπταισθητότερα: Η καθησυχαστική Τάξις στη μεγάλη κλίμακα, και η Σπαργή της ελευθερίας στη Μικροκλίμακα αμφότερα καλοδεχούμενα για τη μορφοθηρική συνείδηση του θεατή. Ο γλύπτης-μας εδώ δουλεύει βέβαια με το ένστικτο σαν και τότες που δεν είχε ακόμη γίνει η διάκριση σε χρηστικά τεχνήματα και σε καλλιτεχνήματα...
Τώρα, όσοι λογοκρατούμενοι, ας διερωτηθούν «φυσάει άραγε αέρας σ’ετούτα τα κλαδιά;» «είναι χλωρά ή ξερά αυτά τα φύλλα;», «με ποιά γωνιά του ήλιου παίρνουν οι ελιές αυτά τα χρώματα;» Κι οι άλλοι (σοφότεροι απαντηθέντες), μπέστε ξυπόλητοι στο Δάσος κι αφήστε τον εαυτό σας στην παιδικότητα που στερηθήκατε. Αφουγκρασθείτε το μεταλλικό θρόισμα των φύλλων και κερδίστε το «Τέταρτο Στεφάνι».

 

Θεοδόσης Τάσιος
Καθηγητής Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου